EYT için 2 aşamalı çalışma! Kadınlar ve erkekler için farklı uygulama: Prim gün sayısı ve yıl şartı detayı…

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için takvim ve yol haritası netleşmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in her fırsatta dile getirdiği gibi önce 3600 ek gösterge daha sonra 2022 yılı asgari ücrete ara zam ve daha sonra da memur ile emekli maaşları için düzenlemeler yapılmıştı. Meseleler sırayla çözüme kavuşturulurken sıra EYT’liler için yapılacak düzenlemeye geldi. Hedef ise, EYT sorununu yıl sonuna kadar çözmek.

EYT İÇİN 5 AŞAMALI YOL HARİTASI EYT İÇİN YIL SONU İŞARET EDİLDİ

Geçtiğimiz günlerde milyonlarca kişiyi heyecanlandıran bir açıklamada bulunan Bakan Vedat Bilgin EYT için ilk kez tarih belirtti. Bakan Bilgin yaptığı açıklamada EYT'nin bu yıl sonuna kadar çözülecek konular arasında yer aldığını söyleyerek, “Türkiye'nin emekçileri endişe etmesinler. Türkiye'nin her bir sorunu önümüzde çözülmesi gereken bir dosya olarak duruyor. Bu yılın sonuna kadar bu yolda önümüzde olan bütün dosyaları çözeceğiz. Alternatif çözüm önerilerine çalışıyoruz" dedi.

1- KAPSAMIN BELİRLENMESİ Yasanın çerçevesi oluşturulurken öncelikle kapsam belirlenecek. Böylece kimlerin hak sahibi olacağının tespiti yapılacak. Bu sayede yasa çıkar çıkmaz hemen emeklilik hakkı kazanacakların sayısı da ortaya çıkacak. Genel çerçeveye bakıldığında EYT'li grubu 8 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş şartı getirildiği için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor.

Bu tarihten önce sigortalı olanlar için yaş dışında erkeklerde 25, kadınlarda ise 20 yıl sigortalılık süresi şartı var. Ancak bu tarihten önce Emekli Sandığı'na girmiş ya da Bağ-Kur'lu olmuş EYT'liler de mevcut. Bu tarihten önce SSK'lı olmuş şu anda memur olanlar, primi eksik bulunanlar, farklı kurumlardan prim biriktirenler de bulunuyor. Bütün bunlar ayrı ayrı değerlendirilerek kapsamlı bir çalışma yapılacak.

2- EMEKLİLİK ŞARTLARININ BELİRLENMESİ Kapsamın belirlenmesinden sonra emeklilik şartlarının da tespit edilmesi gerekiyor. Primini ve yılını dolduranların başka şarta bakılmaksızın emekli edilmeleri şeklinde bir öneri bulunurken, burada farklı kurumlarda çalışmış (memur, esnaf, Bağ-Kur gibi) kişilerin hangi statüde emekli olacaklarının da tespiti gerekiyor.

Burada belli bir yaşın üstünde olanlara emeklilik verilmesi gibi bir formül de konuşulurken, kademeli olarak emeklilik hakkının verilmesi de söz konusu olabilecek. Ayrıca Avrupa modelinde olduğu gibi maaş kısıtı ile emeklilik de formüller arasında.

3- UYGULAMA ŞARTLARI Bu aşamada uygulamayla ilgili kısımların da tespit edilmesi gerekiyor. Yani hak sahiplerinin belirlenmesi, onların emeklilik işlemlerinin usul ve esaslarının tespit edilmesi önem kazanıyor. Mesela, 8 Eylül öncesinde sigortalı olmuş ancak şimdi memur olarak çalışan birisi yasa çıktıktan sonra hangi kurumdan emekli olacak? Bu kişi memurluğa devam etmek istiyorsa EYT'li diye resen emekli mi edilecek? Bu gibi karmaşık soruların da cevap bulması gerekiyor.

4- MALİYET HESABI Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın ile ilgili 5 milyon kişi gibi sayılar ortaya atılsa bile kesin bir rakam yok. Ancak farklı kurumlardan sigortalıların olduğu bir yapısı olması dolayısıyla çok sayıda insanı ilgilendiriyor. Bu noktada kapsam belirlendiğinde sayı da ortaya çıkacak. Bu yönüyle kaç kişinin emekli olabileceği ve kaç lira maaş alacağı hesaplanarak konunun mali boyutu da ortaya çıkarılacak. Burada kime hangi şartlarda maaş bağlanacağı da tespit edilecek.

5- YASALAŞMA SÜRECİ Bütün çalışmalar tamamlandıktan sonra uygulamanın başlayabilmesi için yasal çalışmanın da yapılması gerekiyor. Bunun için de bir taslak metnin oluşturulması ve bunun TBMM gündemine gelmesi gerekiyor. Meclis'ten geçtikten sonra uygulanması için de yönetmeliklerin çıkarılması gerekiyor.

KISMİ, KESİNTİLİ EMEKLİLİK VE SÜRE TAMAMLAMASI NE DEMEK? Kısmi emeklilikle 3600 gününü tamamlayan kadınların 50, erkeklerin de 55 yaşında emekliye ayrılması öngörülüyor. Süre tamamlanmasında da kadınlarda 7 bin 200, erkeklerde 9 bin gün sigortalılık gününü bitirenlerin yaşa bakılmadan emekli edilmesi söz konusu. Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan bu modelde yaşı dolduranlar belirli bir kesinti miktarını kabul etmeleri durumunda kısmi erken yaşlılık emekliliğine hak kazanabiliyor. Örneğin, Almanya'da yüzde 3,6 oranında bir kesinti yapılıyor.

Yıpranma hakkı olmayan ağır işlerde çalışanlara, emekliliğine 3-4 yılı kalanlara her yıl için yüzde 4-5 gibi bir oranda kesinti yapılarak erken emeklilik sağlanması, 50 yaş ve üstü çalışanlara iş imkânı için vergi, prim teşviki sağlanması, 9 bin gününü dolduran her 360 gün karşılığı dörtte birinin yaştan düşülmesi formüllerinin her biri teknik olarak değerlendiriliyor.

PRİM TAMAMLAMA MODELİ NEDİR? Prim tamamlama da EYT için konuşulan başlıklardan biri. Eylül 1999'dan önce işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5 bin ile 5 bin 975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların emeklilik imkânı doğuyor. Doğum borçlanmasında her bir çocuk için 720 güne kadar borçlanma hakkı var. Eksik prim günleri isteğe bağlı sigortayla tamamlanacaksa ödenecek prim günü sayısı 1260 günü geçmemeli.

EYT için 2 aşamalı çalışma! Kadınlar ve erkekler için farklı uygulama: Prim gün sayısı ve yıl şartı detayı…

AYM'den karar: 10 yıllık çay tabağı davası Paşabahçe lehine sonuçlandı

Kamuda 600 bin işçinin zam pazarlığı başlıyor

Doğum yardımı başvuruları e-Devlet üzerinden başladı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 'stok vergisi' iddialarını yalanladı

Nisan ayında sürpriz kar yağışı geliyor

Elektrik fiyatlarına zam geldi: Yeni tarife yürürlüğe girdi

Doğal gazda yeni dönem! Fiyatlar artık şehir bazlı belirlenecek

Yeni evleneceklere müjde: Beyaz eşya ve mobilyada indirim yolda

Tekstil sektöründe kriz! Türkiye’nin önde gelen firması konkordato ilan etti

Emlak ve araç ilanlarında yeni düzenleme: Yetki belgesi zorunlu olacak